Sojusz ECIU

Sojusz powstał na bazie wieloletniej współpracy doświadczonych uniwersytetów, w 2019 r. został wyselekcjonowany jako jedna z pierwszych sieci uniwersytetów i uzyskał status Uniwersytetu Europejskiego. Głównym jego celem jest tworzenie europejskiego ekosystemu opartego na otwartej i inkluzywnej współpracy łączącej interesariuszy społecznych, naukowców i uczących się, w celu zapewnienia europejskich odpowiedzi na przyszłe wyzwania społeczne. 14 członków konsorcjum aktywnie angażuje się w rozwiązywanie multidyscyplinarnych wyzwań w przedsiębiorczy, innowacyjny sposób, zapewniając jednocześnie spersonalizowane możliwości uczenia się i kariery na poziomie europejskim, możliwe dzięki nowatorskiemu modelowi uniwersyteckiemu opartemu na współtworzeniu (co-creation). Pod koniec 2021 r. Politechnika Łódzka dołączyła do elitarnej sieci ECIU jako jedyna uczelnia w Polsce.

Instytucje partnerskie:

• European Consortium of Innovative Universities (osobowość prawna sojuszu)
• Autonomous University of Barcelona
• Dublin City University
• Hamburg University of Technology
• Kaunas University of Technology
• Linköping University
• Łódź University of Technology
• National Institute of Applied Sciences in Toulouse
• Tampere University
• University of Aveiro
• University of Stavanger
• University of Trento
• University of Twente

Dofinasowanie: 14 400 000 euro

Rozmowa z dr inż. Dorotą Piotrowską, prof. PŁ, dyrektorką Centrum Współpracy Międzynarodowej Politechniki Łódzkiej, koordynatorką instytucjonalną Uniwersytetu ECIU

W założeniach na 2030 rok ECIU będzie funkcjonował „jako hybrydowa, cyfrowa przestrzeń edukacyjna, otwarta na innowacje i wiedzę, odpowiednia dla niskokosztowych, wysokiej jakości i zorientowanych na ludzi usług”. Czym jest ECIU? 
Główną dewizą ECIU jest służenie społeczeństwu, budowanie gospodarki opartej na wiedzy, szukanie innowacji, które mogłyby czynić życie lepszym, opartym na najnowszych osiągnięciach technologicznych. Istotne jest nastawienie sojuszu na tzw. Quadruple helix, czyli połączenie potencjału uniwersytetu z potencjałem świata gospodarczego, z technologiami, z władzami lokalnymi, z jednoczesnym silnym zaangażowaniem społeczeństwa obywatelskiego – po to, by tworzyć  zgodny ekosystem, który się wspiera w codziennym budowaniu lepszych rozwiązań dla przyszłej Europy. Uniwersytet ma być otwartym ekosystemem, miejscem, do którego w naturalny sposób będą zgłaszać się i osoby, i instytucje, które mają jakiekolwiek potrzeby edukacyjne, badawcze, rozwojowe i proinnowacyjne.  Miejscem, w którym innowacje są inspirowane  potrzebami i wyzwaniami pochodzącymi z otoczenia uczelni. A nie byłoby na to szans tylko przy udziale uniwersytetu. Aby uczelnia mogła być dopełniona i oparta na najnowszych potrzebach otoczenia, niezbędny jest udział biznesu, władz lokalnych i społeczeństwa.  . Do tej pory uczelnie funkcjonowały w modelach bilateralnych: uczelnia-biznes, uczelnia-miasto, uczelnia-region, uczelnia-społeczeństwo. Natomiast idea uniwersytetu ECIU opiera się na „helisie” –  wzajemnym oddziaływaniu na siebie wszystkich wymienionych środowisk, wspólnym budowaniu ekosystemu i lepszej przyszłości społeczeństwa europejskiego.

Jakimi drogami, za pomocą jakich technologii i koncepcji uczelnie zrzeszone w ECIU zamierzają dojść do zbudowania takiego ekosystemu? 
W Strategii szkolnictwa wyższego, ogłoszonej w 2022 roku, pojawiły się priorytety związane z budowaniem uniwersytetów, które są tzw. latarniami morskimi dla europejskiego stylu życia. Sojusz ECIU mocno stara się je realizować. Najważniejszymi są: cyfrowa i zielona transformacja. Nasza sieć także te dwie inicjatywy stawia na pierwszym miejscu, skupiając się na budowaniu rozwiązań, które mogłyby wspomóc zieloną i cyfrową transformacje. Również niezwykle istotne jest tworzenie centrów kompetencyjnych dla tzw. kompetencji przyszłości, które zapewnią rozwiązania eliminujące luki kompetencyjne i umożliwią bardziej efektywne dopasowanie kompetencji do rynku pracy. Rolą uniwersytetów europejskich jest nie tylko prowadzenie analiz, definiowanie, jakie kompetencje będą potrzebne, ale też przygotowanie oferty edukacyjnej, która pozwoli społeczeństwom doszkalać się i adaptować do przemian technologicznych, by lepiej funkcjonować w nowych rzeczywistościach. Ma to szanse powodzenia jedynie wtedy, gdy będzie funkcjonował system współpracy pomiędzy uczelnią, biznesem, społeczeństwem i miastem.

W jakie obszary naukowe realizowane w sojuszu włączyli się badacze i badaczki Politechniki Łódzkiej? Co jest ich specjalnością? 
Hasłami przewodnimi uniwersytetów europejskich są: interdyscyplinarność i współtworzenie obszarów badawczych, które łączą potencjały. W ramach sieci ECIU mamy zdefiniowanych pięć ważnych obszarów: energia i zrównoważony rozwój; gospodarka obiegu zamkniętego; transport i mobilność; odporność społeczna; nauka obywatelska.

Do każdego z tych pięciu bardzo interdyscyplinarnych obszarów – bezpośrednio wynikających ze Strategii rozwoju szkolnictwa wyższego – zostali zaproszeni naukowcy z różnych dziedzin i wydziałów Politechniki Łódzkiej. Przeprowadzono burze mózgów, zdefiniowano potencjał poszczególnych uczelni, który może przyczynić się do rozwoju projektów badawczych i projektów tzw. miękkich. Niewątpliwą wartością dodaną współpracy w ramach sojuszy jest możliwość wspólnej dyskusji nad priorytetami i politykami unijnymi, a następnie wspólne wypracowanie możliwych modeli przeniesienia złożeń tych dokumentów na grunt poszczególnych uczelni. Myślę, że bez tej platformy współpracy, wdrażanie trendów europejskich nie miałoby szans na taką dynamikę.

Zainteresował mnie obszar „Transport and Mobility”. Czy wiecie już Państwo, jak powinien wyglądać europejski transport przyszłości? 
To specyficzne pytanie, a odpowiedź – chyba warta Nagrody Nobla. Grupa badawcza pracująca w ramach sieci ECIU przede wszystkim zajmuje się logistyką przyszłości i połączeniem nowoczesnych rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji, IoT. digital solutions, i przełożeniu ich na zieloną transformację. Wszystkim nam bowiem zależy, żeby transport był bardziej ekologiczny, a jednocześnie – oparty o najnowsze rozwiązania cyfrowe. Według mojej wiedzy badania prowadzone w tej grupie, także przez naszych naukowców związanych z zieloną logistyką, skupione są na poszukiwaniu tego rodzaju rozwiązań – w połączeniu z najnowszymi rozwiązaniami technologicznymi w zakresie pojazdów autonomicznych czy też mobilności opartej na rozwiązaniach cyfrowych i sztucznej inteligencji.

Natomiast obszarem, który z mojej perspektywy jest najciekawszy i najbardziej nośny, jest citizen science – nauka obywatelska – czyli włączanie się społeczeństw w budowanie przyszłości. Nauka obywatelska polega przede wszystkim na angażowaniu społeczeństwa w przedsięwzięcia naukowe. Zaangażowanie to pomaga zdemokratyzować naukę, czyniąc ją bardziej dostępną i inkluzywną. Pozwala to osobom niebędącym naukowcami na udział w badaniach naukowych, często prowadząc do większego zrozumienia i wsparcia nauki przez społeczeństwo. Wszystko to dzieje się po to, by społeczeństwa miały większy udział w tym, jak kreuje się przyszłość technologiczna, żeby chciały rozumieć tę przyszłość. W tej chwili badania pokazują, że społeczeństwa w dużej mierze nie nadążają za rozwiązaniami technologicznymi. Zapewnienie udziału publicznego w rozwiązaniach naukowych i dostępności do nich dla osób, które nie mają specjalistycznego wykształcenia, jest priorytetem europejskim i cieszę się, że ten obszar jest tak mocno rozwijany w ramach naszej sieci. Wyrazem tego silnego nastawienia na citizen science są liczne webinary oraz mikromoduły dostępne na platformie Uniwersytetu ECIU.

Rozmawiała: Dorota Kruszewska