Sojusz ERUA

Współpraca ośmiu uczelni skupionych w sojuszu ERUA obejmuje rozwijanie innowacyjnej dydaktyki akademickiej oraz interdyscyplinarnego podejścia do kształcenia i badań w zakresie nauk społecznych i humanistycznych oraz zaangażowanie w promowanie wartości europejskich. Uczelnie konsorcjum wspólnie analizują rolę i formułę działalności uniwersytetów w obliczu trendów ogólnoświatowych, z uwzględnieniem ich specyfiki lokalnej. Zastanawiają się nad nowymi ramami i celami mobilności kadry i studentów oraz w tym kontekście eksplorują zagadnienie mikropoświadczeń w ich aspekcie merytorycznym, legislacyjnym i technicznym.

Uniwersytet SWPS dołączył do sojuszu w 2023 roku. Jest pierwszą niepubliczną uczelnią z Polski zaproszoną do grona Uniwersytetów Europejskich, elitarnej grupy około 10 procent europejskich szkół wyższych zrzeszonych w sojuszach mających na celu rozwijanie Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego (EHEA). Jest to poświadczenie wysokiej jakości kształcenia prowadzonego przez tę uczelnię.

Instytucje partnerskie:

• University Paris 8 Vincennes-Saint-Denis (lider sojuszu)
• European University Viadrina Frankfurt
• Mykolas Romeris University
• New Bulgarian University
• SWPS University
• University of Las Palmas de Gran Canaria
• University of Macerata
• University of the Aegean

Dofinansowanie: 12 799 933 euro

Rozmowa z dr hab. Ewą Gruszczyńską, prof. Uniwersytetu SWPS, prorektorką ds. międzynarodowych

Uniwersytet SWPS przez około roku był członkiem stowarzyszonym sojuszu ERUA, zabiegał o pełne członkostwo i dostrzegał korzyści, jakie ze sobą niesie – które z nich są najistotniejsze? A które – najbardziej wymierne? 
Członkostwo Uniwersytetu SWPS w sojuszu Uniwersytetów Europejskich ERUA niesie ze sobą liczne korzyści, zarówno strategiczne, jak i operacyjne. Przede wszystkim znaleźliśmy się w elitarnej grupie około 10 proc. europejskich uczelni stowarzyszonych w konsorcjach mających na celu kształtowanie przyszłości europejskiego obszaru szkolnictwa wyższego. Także i w Polsce przy około 350 działających instytucjach szkolnictwa wyższego znalezienie się teraz już w gronie 32 uczelni „europejskich” jest istotnym wyznacznikiem jakości. Uczestnictwo w ERUA wzmacnia zatem pozycję Uniwersytetu SWPS zarówno na arenie międzynarodowej, jak i narodowej.

Konsorcjum pozwala nam na nawiązywanie i rozwijanie współpracy akademickiej, w tym także badawczej, w sposób odmienny od innego typu partnerstw. Wspólnie zastanawiamy się chociażby nad rolą i formułą działania uniwersytetów w obliczu trendów ogólnoświatowych, mających jednak też swoją lokalną specyfikę. Pytania te dotyczą też kwestii konsolidacji na poziomie prawnym. W takim gronie przy okazji opracowywania zasad  tworzenia wspólnych programów studiów rozmawiamy też o Joint European Degree, nowych ramach i celach mobilności kadry i studentów oraz ocenie i doskonaleniu jakości kształcenia.

Mamy też okazję do wspólnego eksplorowania tematu mikropoświadczeń na bardzo konkretnym poziomie, zderzając się z wyzwaniami merytorycznymi, legislacyjnymi i technicznymi. Tym samym ERUA ze swoim potencjałem intelektualnym jest dla nas naturalnym think tankiem dotyczącym przyszłości uniwersytetów, co wspiera nas w realizacji strategii Uniwersytetu SWPS.

Jesteśmy po roku działań konsorcyjnych, obecnie na etapie ustalania wspólnych polityk w kluczowych obszarach funkcjonowania uniwersytetów. W dłuższej perspektywie powinny one nas doprowadzić także i do korzyści wychodzących poza już zaplanowane w projekcie, na podstawie którego jako sojusz otrzymaliśmy finansowanie. Prace te, związane z regularnymi spotkaniami w zróżnicowanych zespołach na różnych poziomach zarządczych i w różnych modalnościach, same w sobie stanowią też okazję do rozwoju naszych kompetencji międzykulturowych, miękkich i cyfrowych oraz stanowią naturalny krok na drodze do dwujęzyczności uczelni w każdym aspekcie jej działalności.

Przykładem bardzo konkretnych korzyści jest dostęp do konkursów NAWA przeznaczonych dla Uniwersytetów Europejskich. W ramach jednego z nich otrzymaliśmy środki na realizację projektu ERUA, który pozwala na rozwinięcie naszej współpracy z uczelniami w Ukrainie. Inny przykład to niedawno złożony przez nas projekt „Early-Career Researchers 4 ERUA”, który - mamy nadzieję - pozwoli na dalszy rozwój umiędzynarodowienia naszej szkoły doktorskiej.

W konsekwencji, pełne członkostwo Uniwersytetu SWPS w ERUA jest inwestycją w przyszłość uczelni, ale i zobowiązaniem do wychodzenia poza własną perspektywę. W ten sposób realizujemy naszą misję, by poprzez edukację, naukę, sztukę i działalność publiczną służyć człowiekowi, społeczeństwu i środowisku. Zresztą jako partnerzy w ramach European Reform University Alliance jesteśmy tutaj w pełni zgodni.

Zgodnie z deklaracjami władz uczelni, Uniwersytet SWPS i uczelnie partnerskie wspólnie dążą do „stworzenia uniwersytetu przyszłości, zjednoczonego w swojej różnorodności”. Jakimi atutami dysponuje Uniwersytet SWPS, innymi słowy – jakie profile są Państwa najmocniejszymi stronami, które aktywnie uczestniczą w przekształcaniu europejskiego obszaru szkolnictwa wyższego?
Nasza uczelnia jako pierwsza niepubliczna instytucja szkolnictwa wyższego w Polsce została członkiem sojuszy Uniwersytetów Europejskich. Bardzo się cieszymy z kolejnych trzech, które dołączyły w ostatnim rozdaniu. W świetle prawa polskiego nadal  pozostajemy jednak w tym gronie jedynym niepublicznym uniwersytetem. Świadczy to nie tylko o naszym wysokim poziomie akademickim, ale i innowacyjności w wytyczaniu  i osiąganiu ambitnych celów. Warto tu dodać, że aż około 20 proc. studentów w Unii Europejskiej zdobywa swoje wykształcenie w uczelniach niepublicznych.

Od początku istnienia kierowaliśmy się założeniem o aktywnym udziale w tworzeniu wiedzy poprzez działalność badawczą i przekładaniu jej na nowoczesną dydaktykę. Ogromną wagę przywiązujemy do jakości kształcenia, gotowi jesteśmy na eksplorację nowych metod i form dydaktycznych oraz rzeczywistą interdyscyplinarność. Wyraźnym profilem jest zatem ściśle połączenie naszej działalności badawczej/artystycznej i dydaktycznej.

Najlepiej to widać, oczywiście, w psychologii, gdzie zajęliśmy pierwsze miejsce w kraju w tegorocznym rankingu Perspektyw i zajmujemy wiodące miejsce wśród uczelni polskich ujętych w  rankingach międzynarodowych. Wynika to między innymi z tego, że jest to najdłużej rozwijana przez nas dyscyplina. Generalnie bowiem jesteśmy piątą instytucją badawczą w Polsce pod względem łącznej kwoty grantów przyznanych przez Narodowe Centrum Nauki w latach 20112023 oraz dwunastą pod względem grantów w ramach programu Horyzont. 

Bardzo dobrze znamy możliwości i ograniczenia, w tym legislacyjne, dotyczące tworzenia nowatorskich programów studiów. Zaprojektowaliśmy i prowadzimy już kolejną edycję wspólnych studiów w ramach programu Erasmus Mundus Joint Masters. Program Global-MINDS to studia drugiego stopnia w języku angielskim z zakresu psychologii międzykulturowej tworzone i zarządzane z partnerami z Irlandii, Portugalii i Norwegii. To doświadczenie stanowi ważny wkład w opracowywanie kolejnych wspólnych studiów w ramach sojuszu, jak również w prace nad rozwojem dyplomu europejskiego.

Rozumiemy też rolę kształcenia w ciągu życia i konieczność pojawiania się nowych form pozwalających na dostęp do rzetelnej wiedzy i podnoszenia swoich umiejętności w sposób odpowiadający na zmieniające się potrzeby i oczekiwania. W obrębie naszego uniwersytetu mamy wypracowany też system kontroli jakości w tym obszarze. Naszym atutem jest też działalność popularyzatorska. Nasze materiały zamieszczane na platformach streamingowych mają ok. 5 mln. wejść rocznie. Wreszcie, to wszystko jest możliwe dzięki wyjątkowej społeczności Uniwersytetu SWPS i to jest na pewno nasz największy atut.

Jak Uniwersytet SWPS przygotowuje się do wprowadzenia innowacyjnych ścieżek edukacji? 
Uniwersytet SWPS jest odpowiedzialny za działalność sojuszu w obrębie dydaktyki właśnie poprzez kształtowanie innowacyjnych ścieżek edukacyjnych. Naszym celem jest stworzenie nowoczesnej edukacji ukierunkowanej na studentów, a realizacja tego zadania obejmuje kilka kluczowych obszarów. Przede wszystkim dążymy do ustrukturyzowania ram dla wspólnych programów studiów, dalszego rozwoju innowacyjnych form nauczania i możliwości uczenia się oraz zwiększenia mobilności akademickiej i studenckiej wewnątrz konsorcjum, docelowo w celu zdobywania mikropoświadczeń.

Rozpoczęliśmy już prace nad strukturą wspólnego programu studiów w obszarze migracji, ze szczególnym uwzględnieniem integracji społecznej dzieci i młodzieży ze środowisk migracyjnych. To ambitne przedsięwzięcie angażuje pracowników z każdej uczelni partnerskiej. Pracujemy nad stworzeniem programu, który jest nie tylko nowoczesny i aktualny, ale też opowiada na potrzeby współczesnego świata. Obecnie, ze względu na bariery legislacyjne w większości krajów konsorcjum, nie możemy zaoferować wspólnego dyplomu ERUA, szukamy zatem rozwiązań pośrednich, lecz nadal atrakcyjnych dla potencjalnych studentów.

Innym kluczowym działaniem jest budowanie oferty inicjatywach dydaktycznych dostępnych w ramach mobilności wewnątrz ERUA. Opracowujemy zatem zasady koordynacji  i tworzymy seminaria wyjazdowe, intensywne kursy i szkoły letnie prowadzone wspólnie przez wykładowców z kilku uczelni. Na przełomie sierpnia i września 2024 roku nasza uczelnia organizuje w ramach konsorcjum Szkołę Letnią Rządów Prawa. W projekcie tym spotkają się studenci z krajów o różnym stażu w Unii Europejskiej ze studentami z Ukrainy, która jest państwem kandydującym. Naszym planem na przyszłość jest integracja inicjatyw dydaktycznych tworzonych przez konsorcjum ERUA i ich systematyczne włączenie w kształcenie. Pracujemy nad udoskonalaniem tych przedsięwzięć, znalezieniem ścieżki potwierdzającej ich najwyższą jakość, aby docelowo ich realizacja prowadziła do uzyskania mikropoświadczeń. W ramach konsorcjum ERUA koordynujemy również prace nad stworzeniem Laboratorium Innowacji Akademickich, które ma na celu eksperymentowanie, wyłanianie i rozpowszechniania nowatorskich, a przy tym efektywnych inicjatyw dydaktycznych. 

Na jakim etapie są te prace nad utworzeniem Laboratorium Innowacji Akademickich? A wspólny Akademicki Podręcznik Innowacji – czy już powstał? 
Prace nad utworzeniem Laboratorium Innowacji Akademickich są na etapie zaawansowanym. Każda z uczelni partnerskich nominowała dwóch-trzech ekspertów zajmujących się innowacjami w dydaktyce, którzy rozpoczęli już prace nad opisaniem i skatalogowaniem obecnie stosowanych metod, które warte są rozpowszechniania w ramach sojuszu.

W dniach 19-21 czerwca 2024 roku w warszawskim kampusie USWPS odbyły się Warsztaty Innowacji Akademickich, które będą cyklicznym wydarzeniem w ramach sojuszu ERUA. Efektem tych warsztatów było stworzenie ram dla Akademickiego Podręcznika Innowacji, który ma być gotowy w swojej ostatecznej formie w marcu 2025 roku. Warsztaty te stanowiły platformę wymiany wiedzy i doświadczeń, a także umożliwiły skonkretyzowanie wspólnych celów i strategii działania.

Kolejną okazją do spotkania i dalszej pracy nad Laboratorium będzie specjalna sesja „Towards an Academic Innovation Laboratory: Consolidating innovative methods devising a common call”, która odbędzie się w listopadzie na Uniwersytecie Las Palmas de Gran Canaria. Dzięki dodatkowym środkom z Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej w pracach nad Laboratorium uczestniczą również przedstawiciele uczelni ukraińskich, będących naszymi partnerami w projekcie ERUA.

Zastanawiamy się też nad koncepcją systematycznej certyfikacji umiejętności dydaktycznych dla osób prowadzących aktywność dydaktyczną na poziomie akademickim.

Rozmawiała: Dorota Kruszewska