Ważne, ciekawe, interesujące – co się u nas dzieje

Program istnieje od 2000 r. – przez pierwsze dwa siedmioletnie okresy jako Grundtvig (w programie Socrates i „Uczenie się przez całe życie”), a od 2014 r. jako sektor Edukacja dorosłych programu Erasmus+. Działania projektowe programu umożliwiły polskim organizacjom edukacji dorosłych rozwój swojej oferty edukacyjnej, wymianę doświadczeń i tworzenie rezultatów wspierających rozwój kompetencji kluczowych osób dorosłych, takich jak kompetencje obywatelskie, społeczne, cyfrowe, językowe czy kulturowe. Dofinansowanie, które przez 25 lat otrzymały stowarzyszenia, fundacje, instytucje kultury czy samorządy, pozwoliły na wsparcie wielu tysięcy dorosłych słuchaczy i ich edukatorów, a także umożliwiły wprowadzenie nowej, atrakcyjniejszej oferty edukacyjnej i rozszerzenie działań edukacyjnych dla dorosłych w lokalnych społecznościach.

Przypomnijmy, że konkurs „25 lat Grundtviga – od Socratesa do Erasmusa” miał następujące cele:

1. Uczczenie 25-lecia powstania programu Grundtvig oraz idei uczenia się przez całe życie osób dorosłych wprowadzonej przez Mikołaja Grundtviga.
2. Promowanie roli edukacji dorosłych w obszarze rozwoju osobistego i społecznego oraz w obszarze poprawy jakości życia, a w konsekwencji rozwoju świadomego i szczęśliwego społeczeństwa.
3. Pokazanie pozytywnego wpływu realizacji projektów na rozwój organizacji w obszarze niezawodowej edukacji dorosłych i na dorosłe osoby uczące się w tych organizacjach, w tym na współpracę międzynarodową.
4. Promocja programu Erasmus+ Edukacja dorosłych.

Otrzymane prace konkursowe potwierdziły, że projekty wdrażane w ramach programu Grundtvig i kolejnych, na Erasmusie+ skończywszy, niezmiennie są bliskie ideałom pierwszego patrona – Mikołaja Grundtviga. Warto tu przypomnieć zasady, które aktualnie można odnaleźć wśród priorytetów i zasad programu Erasmus+, a które przyświecały pierwszemu z programów Socrates-Grundtvig:

• podmiotowość człowieka;
• dokonywania autonomicznych wyborów oraz wywieranie wpływu na swoje życie;
• uczenie się przez doświadczenie w ciągu całego życia;
• egzystencjalny sens edukacji, zdobywanie wiedzy, umiejętności i kompetencji odzwierciedlających się w sposobie i jakości życia człowieka.

Laureaci i wyróżnieni

W kategorii Tekst wyłoniono troje Laureatów: I, II i III miejsca – autorów prac, którym Komisja Konkursowa przyznała najwyższe oceny – oraz uznano, że dwie najwyżej ocenione prace z pozostałych należy wyróżnić, przyznając nieplanowane w Regulaminie Wyróżnienia.

Prace laureatów i autorów wyróżnionych zostały złożone przez organizacje od lat działające na rzecz niezawodowej edukacji dorosłych, które w szczególny sposób odnoszą się do idei uczenia się przez całe życie Mikołaja Grundtviga i podkreślają istotę uczenia się na rzecz dobra wspólnego i wsparcia grup wymagających szczególnego wsparcia edukacyjnego.

W kategorii Film Komisja Konkursowa zdecydowała o niewyłanianiu laureata.

Laureatka I miejsca:
Ewa Smuk Stratenwerth ze Stowarzyszenia Ekologiczno-Kulturalne ZIARNO i Ekologicznego Uniwersytetu Ludowego za pracę „Przygoda z Grundtvigiem”.
Autorka zabiera nas w podróż do początków programu. Jako jedyna spośród grona Laureatów i Wyróżnionych realizowała projekt finansowany w pierwszej edycji programu Grundtvig. Idea grundtvigiańskiego podejścia do uczenia się dorosłych jest z powodzeniem obecna w kolejnych realizowanych projektach wspierających edukację dorosłych na terenach wiejskich.

Laureat II miejsca:
Jarosław Marciszewski z Polskiego Stowarzyszenie na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną Koło w Gdańsku za pracę „Nowi Liderzy – osoby z niepełnosprawnością intelektualną jako edukatorzy i twórcy w drodze do niezależnego życia”.
W swoich projektach autor podkreśla podmiotowość osób z niepełnosprawnościami intelektualnymi, a praca pokazuje, jak można aktywnie włączyć dorosłych słuchaczy z takimi niepełnosprawnościami w działania projektowe.

Laureatka III miejsca:
Aleksandra Zawalska-Hawel z Miejskiej Biblioteki Publicznej w Żorach im. Ottona Sterna za pracę „Uczyć się, by żyć pełniej – w duchu Grundtviga, z siłą Erasmusa+”.
Właśnie praca o takim tytule przedstawia szeroki wachlarz możliwości programu i to, w jaki sposób odpowiada on na potrzeby różnych grup docelowych – m.in. rodziców, migrantów czy osób starszych, przy aktywnym zaangażowaniu lokalnej społeczności. Pokazuje również, jak instytucja kultury może wspierać uczenie się dorosłych.

Dwa Wyróżnienia otrzymały również wieloletnie beneficjentki sektora Edukacja dorosłych:
•  Katarzyna Żak-Caplot z Muzeum Warszawy za pracę pokazującą, jak muzeum rozwija kompetencje językowe, społeczne i kulturowe mieszkańców, w tym uchodźców: „Od języka do wspólnoty: dziedzictwo kulturowe jako przestrzeń uczenia się przez całe życie”; 
•  Barbara Janic z Fundacji „Aktywni XXI” za pracę opisującą udział seniorów: „It is easy to teach – jeśli wiesz, jak… Historia, która zmieniła nas, zwłaszcza w zakresie rozwoju kompetencji językowych i społecznych”.

Każdy z projektów zrealizowanych przez Laureatów i Wyróżnionych pozostawił w organizacji nowe doświadczenia, wiedzę oraz plany i inspiracje na przyszłość, a także dał możliwość rozwoju jego uczestnikom. Wprowadzono trwałe rozwiązania w organizacjach, takie jak kursy dla uniwersytetów ludowych, przewodniki i filmy dla uczących osoby z niepełnosprawnościami, dobre praktyki w zakresie edukacji międzypokoleniowej i rodzicielskiej czy kompetencji cyfrowych, językowych lub społecznych i obywatelskich.

Serdecznie gratulujemy Laureatom i Wyróżnionym!

Nagrodzone prace opublikujemy wkrótce w Aktualnościach na stronie programu Erasmus+. Mamy nadzieję, że staną się one inspiracją dla organizacji edukacji dorosłych i zachęcą do działań wspierających dorosłych słuchaczy również na poziomie międzynarodowym.

Zapraszamy również do zapoznania się z naszą publikacją Edukacja dorosłych w programie Erasmus+, a także z zasadami konkursu na rok 2026 w ramach Akcji 1 – Zagraniczne mobilności słuchaczy z określonych grup oraz kadry edukacyjnej, lub Akcji 2 – Partnerstwa na rzecz współpracy.