Konferencja „Standardy jakości Erasmusa w praktyce szkolnej” Zakopane, 15-17 września 2024 rok  

Podsumowanie konferencji
„Standardy jakości Erasmusa w praktyce szkolnej”

Edukacja na szczycie. Konferencja Erasmus+ w Zakopanem wytycza nowe szlaki w szkolnictwie.

Wykłady, prezentacje, warsztaty i gry edukacyjne wypełniły program trzydniowej konferencji „Standardy jakości Erasmusa w praktyce szkolnej”, która odbyła się w dniach 15–17 września br. w Zakopanem. Organizatorem wydarzenia była Narodowa Agencja Programu Erasmus+ i Europejskiego Korpus Solidarności

Tatry stały się scenerią dla debat o przyszłości edukacji w Polsce. Do Zakopanego przyjechali dyrektorzy szkół, nauczyciele i edukatorzy z całego kraju. Wykłady, prezentacje, dyskusje i inne aktywności, w których uczestniczyli, koncentrowały się m.in. wokół czterech priorytetów horyzontalnych programu Erasmus+, czyli: włączenia społecznego i różnorodności, transformacji cyfrowej, uczestnictwa w życiu demokratycznym, aktywności obywatelskiej i wspólnych wartości oraz środowiska i walki ze zmianą klimatu. Doktor Sławomir Drelich, członek zarządu Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji (FRSE) – Narodowej Agencji programu w Polsce, otwierając konferencję, zaznaczył, że jej celem jest przede wszystkim umożliwienie jej uczestnikom zdobycia wiedzy niezbędnej do realizacji kolejnych projektów Erasmus+, a także nawiązania kontaktów. – Erasmus rzeczywiście otwiera umysły – mówił, zachęcając do budowania sieci współpracy, ponieważ to doświadczenia z realizacji projektów i możliwość wymiany doświadczeń między nauczycielami napędzają sukcesy w edukacji.

Z kolei Artur Pasek, pierwszy małopolski wicekurator oświaty, podkreślił, jak ważne jest, by uczestnicy konferencji wrócili do swoich szkół z nowymi pomysłami na wdrażanie europejskich standardów dydaktycznych. Wspomniał też o nierównościach w dostępie do edukacji, a także wskazywał na problemy uczniów z mniej uprzywilejowanych środowisk. – W Małopolsce istnieje wiele miejsc, w których wyniki egzaminów ósmoklasistów i maturzystów znacząco się różnią. Pokazuje to, że nie wszyscy uczniowie mają równe szanse na sukces. Wyraził również nadzieję, że projekty Erasmus+ pomogą w niwelowaniu tych różnic, dodając, że to właśnie dzięki takim inicjatywom młodzież z Polski może czuć się pewniej w wielokulturowym świecie.

Część wykładową konferencji zainaugurowało wystąpienie dr. Jędrzeja Witkowskiego, prezesa zarządu fundacji Centrum Edukacji Obywatelskiej (CEO), koordynatora powołanego przez Ministerstwo Edukacji Narodowej (MEN) zespołu ds. edukacji obywatelskiej. W swojej prezentacji Edukacja obywatelska w nowej podstawie programowej poruszył najważniejsze kwestie związane z przyszłością tego obszaru kształcenia w Polsce. Projekt ten został przedstawiony w MEN 13 września, a uczestnicy konferencji mogli poznać jego szczegóły jako pierwsi. Doktor Witkowski przypomniał badania PISA z 2022 roku, z których wynika, że polscy uczniowie mimo że osiągają wysokie wyniki, zwłaszcza w zakresie umiejętności matematycznych i rozumienia tekstu, nie mają wystarczająco silnego poczucia przynależności do swojego środowiska szkolnego. Podkreślił, że polskie szkoły jako pierwsze wspólnoty obywatelskie powinny pracować na rzecz budowania mocniejszych więzi między uczniami a instytucjami edukacyjnymi, ponieważ przekłada się to również na ich relacje z innymi instytucjami życia publicznego. Odpowiedzią na te wyzwania ma być nowa podstawa programowa, która będzie wdrażana od 2026 roku i obejmie trzy godziny lekcyjne edukacji obywatelskiej w liceach i dwie godziny w szkołach branżowych. Przedmiot ten nie będzie ograniczał się do przekazywania wiedzy teoretycznej, lecz położy nacisk na umiejętności praktyczne, takie jak rozumienie systemu politycznego, budowanie zaufania do instytucji publicznych oraz rozwijanie zaangażowania społecznego. Ważnym komponentem kształcenia obywatelskiego będzie także edukacja medialna, dzięki której młodzież lepiej zrozumie funkcjonowanie współczesnych mediów i zyska szansę na rozwijanie umiejętności krytycznego myślenia, zwłaszcza w obliczu rosnącej popularności portali społecznościowych. – Ten obszar edukacji idealnie wpisuje się w priorytety horyzontalne programu Erasmus+, dając nauczycielom dodatkową motywację do działania – oceniła Anna Atłas, dyrektor Biura programów Edukacji szkolnej i Edukacji dorosłych FRSE.

Dr hab. Marta Kowalczuk-Walędziak, profesor Uniwersytetu w Białymstoku wprowadziła uczestników w temat uznawalności efektów kształcenia w trakcie mobilności edukacyjnych. – Umiędzynarodowienie i mobilności edukacyjne to procesy, które można i trzeba realizować w polskich szkołach – mówiła, zachęcając nauczycieli do promowania długoterminowych wyjazdów uczniów. Wskazywała przy tym, że w Polsce wciąż brakuje systemu automatycznego uznawania kompetencji zdobytych za granicą, co niekiedy prowadzi do konieczności powtarzania zajęć.

Temat ten podjął również Jacek P. Kaczor, dyrektor I Liceum Ogólnokształcącego w Krakowie, szczegółowo omawiając problemy związane z długoterminowymi mobilnościami uczniów. Odwołując się do zawiłości prawnych, wskazał na pilną potrzebę wprowadzenia zmian w systemie edukacji, tak aby uczniowie, którzy korzystają z takich wyjazdów, nie byli karani za zdobywanie nowych doświadczeń.

Z kolei Artur Wywigacz, ekspert Komisji Europejskiej (KE) oraz FRSE, w praktyczny sposób przedstawił cykl życia projektu, koncentrując się na obowiązkach beneficjentów w zakresie promocji i informowania. Jako autor wielu projektów edukacyjnych, także grywalizacyjnych, podkreślił, jak ważne jest skuteczne zarządzanie przedsięwzięciem, zwłaszcza w sektorach Edukacja szkolna oraz Kształcenie i szkolenia zawodowe programu Erasmus+. Natomiast formy wsparcia zarówno dla szkół wysyłających, jak i przyjmujących omówiły Dorota Kuipers, dyrektor krajowy organizacji AFS Polska, oraz Elżbieta Zadrożniak z II Liceum Ogólnokształcącego im. św. Królowej Jadwigi w Siedlcach. Prelegentki te wskazywały, jak istotna jest reintegracja uczniów po powrocie z mobilności oraz jak skutecznie wspierać ich rozwój.

Oryginalnym i aktywizującym elementem konferencji była grywalizacja koordynowana przez animatorów z Fundacji Wspierania Edukacji i Rozwoju „Innowatorium”. Już od początku wydarzenia podzieleni na pięć grup uczestnicy mierzyli się z licznymi zadaniami, wzmacniając przy okazji kompetencje pracy w zespole. Aby zdobyć punkty dla swojej grupy, tworzyli komiksy, konstruowali QR-owe krzyżówki i rozszyfrowywali kody semaforowe. Dodatkowo mieli okazję wziąć udział w warsztatach, których celem  było przybliżenie praktycznego wykorzystania gier w procesach edukacji formalnej i pozaformalnej oraz pokazanie szerokiego spektrum tematycznego tej kategorii narzędzi edukacyjnych. – Grywalizacja to włączenie mechanizmów gry do procesu dydaktycznego, dzięki czemu nauczyciele i uczniowie mogą uczyć się w bardziej angażujący sposób – wyjaśniał Teodor Sobczak, prezes „Innowatorium”. Każda grupa warsztatowa mierzyła się z innym wyzwaniem i inną grą – od symulacji negocjacji kwestii społeczno-ekonomicznych w małej miejscowości, przez lokalną diagnozę i rozwój, kryzys migracyjny i edukację obywatelską, po biznesowe symulacje z zakresu zarządzania i wdrażania innowacji. Dzięki temu doświadczeniu uczestnicy lepiej poznali potencjał przedstawianych narzędzi, ich specyfikę i możliwości wykorzystania podobnych rozwiązań w swojej pracy z młodzieżą.

Pod wieczór odbyła się uroczysta gala, podczas której wręczono wyróżnienia dla najciekawszych projektów Erasmusa+. Wśród nagrodzonych znaleźli się Stanisław Augustyn i Maciej Pieprzycki z firmy Edu IT Szkolenia, którzy dzielili się swoimi doświadczeniami w wysyłaniu uczniów na zagraniczne mobilności. – Młodzież widzi, jak wiele mogą zyskać, poznając inne kraje, kultury i doskonaląc języki obce – mówił Stanisław Augustyn, podkreślając, że projekty takie jak Erasmus+ otwierają przed młodymi ludźmi nowe perspektywy.

Trzeciego dnia konferencji Kristijan Vukelić z KE omówił rolę organizacji wspierających w projektach Erasmus+. Jego prezentacja zdalna przyniosła wyjaśnienia, w jaki sposób organizacje przyczyniają się do realizacji mobilności edukacyjnych w sektorach Szkolnictwo oraz Kształcenie i szkolenia zawodowe. Podstawowe zasady współpracy zdaniem Vukelica to transparentność i odpowiedzialność. – Dobry projekt Erasmusa+ to taki, który opiera się na solidnych fundamentach współpracy z organizacjami wspierającymi. Unikajmy długoterminowych, niejasnych umów – to pułapki, które mogą zaszkodzić tym przedsięwzięciom – ostrzegał, oferując uczestnikom praktyczne wskazówki dotyczące zarządzania i kontaktów z partnerami projektowymi.

Prezentację o well-being oraz o narzędziach cyfrowych poprowadzili Katarzyna Sawicka, członkini Grupy Doradczej przy KE ds. edukacji holistycznej i dobrostanu, oraz Grzegorz Zwoliński z Politechniki Łódzkiej. Skupili się oni na przedstawieniu wzajemnego oddziaływaniu dobrostanu psychicznego i technologii w edukacji. Z tematem wyzwań, jakie niesie ze sobą rekrutacja uczestników do projektów mobilności oraz obowiązków beneficjentów Akcji 1 w sektorach Edukacja szkolna oraz Kształcenie i szkolenia zawodowe, wystąpiła Joanna Kosowska-Pikos, ekspertka KE i FRSE, doświadczona pedagożka, pracowniczka Kuratorium Oświaty w Krakowie. Zainteresowaniem cieszyło się również wystąpienie Doroty Kamińskiej i Grzegorza Zwolińskiego na temat sztucznej inteligencji oraz możliwości i zagrożeń w edukacji, jakie ze sobą niesie. – Sztuczna inteligencja jest przydatnym narzędziem, ale jest też wyzwaniem. Musimy nauczyć młodzież, jak ją rozumieć i wykorzystywać – podkreślał Zwoliński.

Uczestnicy zgodnie podsumowali konferencję jako niezwykle efektywną. Aleksandra Wójcik, nauczycielka z Publicznej Szkoły Podstawowej im. Polskich Noblistów w Walimiu, poszukiwała na niej inspiracji zawodowej. – Gamifikacja to przyszłość edukacji – komentowała, dodając, że konferencja dostarczyła jej wiedzy i pomysłów na to, jak rozwijać kolejne projekty w swojej szkole. – Erasmus+ to szansa, by uczniowie zobaczyli, jak działa świat poza granicami Polski. Zobaczyłam, jak inne szkoły realizują te przedsięwzięcia, teraz wracam do Walimia z nowymi pomysłami.

– Uczestnicy konferencji mogli czerpać wiedzę z wielu źródeł: zarówno od pracowników Narodowej Agencji, jak i ucząc się od siebie nawzajem. To bezsprzeczna wartość – podkreśliła Anna Atłas. Jej zdaniem tego rodzaju wsparcie jest istotne zwłaszcza dla szkół, które dopiero zaczynają swoją przygodę z projektami mobilności. A przedsięwzięcia Erasmus+ sprawiają, że edukacja staje się bardziej włączająca.

Za przygotowanie konferencji odpowiadały zespoły akcji 1. Edukacja szkolna oraz Kształcenie i szkolenia zawodowe programu Erasmus+, o działaniach których można więcej przeczytać tutaj i tutaj.

Opracowała Anita Czupryn – korespondentka FRSE

GALERIA ZDJĘĆ

► Więcej zdjęć - https://www.flickr.com/photos/frse_pl/albums/72177720320791342/